نشانه های دیابت؛ ۵ نشانه‌ای که زنگ خطر را به صدا در می‌آورد-علائم دیابت

هنگامی‌ که بدن توانایی ذخیره‌ی گلوکز یا استفاده از آن را نداشته باشد، این ماده به جای تبدیل شدن به انرژی لازم برای فعالیت‌های بدن، به جریان خون بازمی‌گردد و بدن عکس‌العمل نشان می‌دهد. در این حالت فرد به دیابت نوع ۲ یا همان دیابت بزرگسالان مبتلاست که دیابت غیروابسته به انسولین هم گفته می‌شود. در این بیماری بدن توانایی لازم برای تولید انسولین یا استفاده‌ی درست از آن را ندارد. قبلا درباره‌ی رابطه چاقی و دیابت صحبت کردیم، بد نیست بدانید که دیابت معمولا در افراد بالای ۴۰ سال یا دارای سوابق وراثتی بروز می‌کند و فاکتورهای مختلفی مثل اضافه‌وزن، کم‌تحرکی، چربی یا فشار خون بالا در ابتلا به این بیماری مؤثر هستند. اما موضوع بحث ما در این نوشته روی نشانه های دیابت نوع ۲ متمرکز است، متأسفانه نشانه های دیابت در تشنگی مفرط، تکرر ادرار، بی‌حسی و خواب رفتن دست و پا خلاصه نمی‌شود. دیابت نوع ۲ نشانه های پنهانی دارد که بعضی از آنها ممکن است گمراه‌کننده باشند.

با این نوشته همراه باشید؛ می‌خواهیم درباره‌ی تعدادی از نشانه های دیابت نکات جدیدی بیاموزیم.

حتما بخوانید: آنتی اکسیدان چیست و منابع طبیعی و قوی آن کدام خوراکی‌ها هستند

۱. شخص متوجه تغییرات پوستی ناخوشایند می‌شود

هنگام بروز این تغییرات فرد متوجه قسمت‌هایی تیره‌ و ضخیم‌تر روی پوستش می‌شود و لکه‌های زبر و مخملی روی سطح پوست به‌خصوص در نواحی چین‌خوردگی‌ها یا جاهایی که پوست بدن تا می‌شود، مثل نواحی پشت گردن، آرنج، قوزک پا یا پنجه‌ها‌ی دست به چشم می‌خورند. این ضایعات پوستی اغلب، هشدار می‌دهند که سطح قندخون بیش از حد بالا رفته است و در واقع علامت بروز دیابت هستند. البته این اختلالات پوستی که اکانتوزیس نیگریکانس (Acanthosis nigricans) نامیده می‌شوند ممکن است ریشه‌ی وراثتی داشته باشند یا به دلیل مشکلات هورمونی به‌وجود بیایند. سنجیو ساینی (Sanjiv Saini) متخصص پوست در مریلند درباره‌ی این بیماری می‌گوید: «هر زمان که فردی با علائم این بیماری پوستی به من مراجعه می‌کند، اولین اقدامی که صورت می‌گیرد انجام تست قندخون برای فرد مبتلاست.»

زمانی که فرد مبتلا به دیابت می‌شود، انسولین بالا، رشد سلول‌های پوست و ملانین (رنگدانه‌ها‌ی طبیعی) پوست را افزایش می‌دهد. تراکم رنگدانه‌های تولید شده، باعث به‌وجود آمدن لکه‌های تیره‌تر و مخملی‌شکل روی پوست می‌شوند.

وقتی این علائم دیده شدند و تست قندخون انجام شد، ممکن است دو حالت اتفاق بیفتد:

بیمار از قبل مبتلا به دیابت بوده است و بیماری او کهنه شده؛
احتمال بیشتری دارد که فرد در ابتدای راه باشد؛

اگر فرد کمتر از ۵ کیلوگرم وزن از دست داده باشد، یعنی به تازگی به دیابت مبتلا شده است و این احتمال وجود دارد که بیماری خفیف‌تر باشد و بتوان این ضایعات پوستی را مداوا کرد. در غیر این‌صورت متخصص پوست می‌تواند با استفاده از لیزردرمانی یا درمان‌های موضعی آنها را از بین ببرد.

حتما بخوانید: خواص گریپ فروت برای تناسب اندام ، درمان و زیبایی-فواید گریپ‌فروت

۲. بینایی فرد بدون هیچ دلیلی بهتر می‌شود

با عرض پوزش، در این‌ مورد اگر ناگهان متوجه شُدید می‌توانید عینک‌تان را کنار بگذارید چون دور از جان‌تان مثل یک عقاب تیزبین شده‌اید، اصلا چیز خوبی نیست! پس هیجان‌زده و خوشحال نشوید. هوارد باوم (Howard Baum)، استادیار پزشکی بخش دیابت دانشگاه واندربیت (Vanderbilt) در این‌باره معتقد است: «هرچند همه‌ فکر می‌کنند تاری دید یا کم شدن بینایی یکی از نشانه های دیابت است، اما در حقیقت بهبود بینایی فرد هم می‌تواند یکی از نشانه های دیابت باشد.»

او می‌گوید: «من تا به حال بیماران زیادی داشته‌ام که وقتی قند خون‌شان بالا می‌رود، دیدشان قوی‌تر می‌شود و زمانی که مراحل درمانی را آغاز می‌کنند، دوباره‌ باید عینک بزنند.»

به نظر شما چه اتفاقی می‌افتد؟ دیابت در واقع سطح مایعات بدن را تغییر می‌دهد و آنها را در اطراف بدن و اندام‌های دیگر پخش می‌کند، چشم‌ها هم یکی از این اندام‌ها هستند که چون سطح مایعات در آنها ثابت نیست، بینایی دچار نوسان می‌شود.

حتما بخوانید: علائم و راههای درمان کمبود و فقر آهن

۳. شخص دچار خارش‌ها‌ی متناوب و شدید می‌شود

می‌دانم که این یک مطلب علمی و پزشکی است و اینکه فردی با شکایت از خارش شدید نزد پزشک برود کمی احمقانه به‌نظر می‌رسد، اما در واقع این‌طور نیست. از آنجایی‌ که دیابت موجب اختلال گردش خون می‌شود، بدن خشکی و درد را تجربه خواهد کرد.

باوم در این‌باره این‌طور توضیح می‌دهد: «از آنجایی‌ که تعدادی از بیمارانی که دیابت آنها تازه تشخیص داده شده بود، از خارش اندام‌های انتهایی بدن‌شان مثل انگشتان دست و پا شکایت داشتند، پزشکان این علامت را هم در کنار سایر نشانه های دیابت قرار دادند.»

چنانچه استفاده‌ی منظم از مرطوب‌کننده‌ها این مشکل را برطرف نکند، توصیه می‌شود حتما فرد مبتلا در مراجعه‌ی بعدی خود به پزشک، موضوع را با او در میان بگذارد.

۴. شنوایی فرد کمتر می‌شود

اگر خدایی نکرده به خودتان آمدید و دیدید که مدام در حال زیاد کردن صدای تلویزیون هستید یا هنگام گفت‌وگو با دیگران تا زمانی که چندبار حرف‌‌هایشان را با صدای بلند تکرار نکنند چیزی از مکالمه‌تان نمی‌فهمید، حتما از پزشک‌تان بخواهید برای‌تان یک آزمایش قندخون بنویسد.

در مطالعه‌ای که توسط مؤسسه‌ی ملی بهداشت آمریکا انجام شد، مشخص شد که از دست دادن شنوایی یا کم شدن آن می‌تواند از اولین علائم بروز دیابت باشد. افراد مبتلا به قندخونِ بالا‌تر از سطح نرمال که هنوز نشانه های دیابت در آنها مشاهده نشده است، ۳۰ درصد بیشتر از کسانی که سطح گلوکوز خون‌شان نرمال است ممکن است دچار آسیب شنوایی شوند.

محققان بر این باورند که دیابت رگ‌های خونی و اعصاب گوشِ داخلی را دچار آسیب می‌کند و این آسیب، شنوایی فرد را کمتر از حد معمول می‌کند.

حتما بخوانید: خواص تخم‌مرغ-فواید بی‌نظیر خوردن روزانه تخم مرغ

۵. فرد خروپف می‌کند

اسامه حمدی (Osama Hamdy) مدیر بخش دیابت مرکز بوستون می‌گوید: «حدود نیمی از بیماران دیابتی نوع ۲ هنگام خواب، اختلال تنفسی دارند.» بنابراین اگر فردی فهمید که در خواب با صدای بلند خروپف می‌کند یا در طول روز خیلی خواب‌آلود است، هر چه زودتر بهتر است تست قندخون بدهد. مطالعه‌ای که به تازگی در کانادا انجام شده است نشان می‌دهد ۲۳ درصد از بیماران مبتلا به آپنه‌ی انسدادی خوابِ خفیف یا متوسط که مشکل رایجی است، احتمالا طی ۵ تا ۶ سال آینده ممکن است مبتلا به دیابت شوند. هرچند نمی‌توان این دو را دقیقا بهم ربط داد، اما یک رابطه‌ی مهم بین این اختلال تنفسی خواب و دیابت وجود دارد؛ بدن بیماران مبتلا به این اختلال تنفسی، هنگام خواب هورمون استرس منتشر می‌کند و سطح قندخون را بالا می‌برد.

دیابت چیست؟

بیماری دیابت براثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید. انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و… را در بدن به انرژی تبدیل می نماید. تا کنون علت بروز این بیماری کشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد. درکشورما، حدود ۸ میلیون نفر (کودک و بزرگسال) به انواع دیابت مبتلا هستند، ولی متاسفانه تعداد اندکی از این افراد از شرایط خود آگاهاند و یا به کنترل صحیح و دقیق قند خون می پردازند.

پزشک متخصص می تواند با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین را بدست می دهند، تعیین کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به آن مبتلا گشته اید. در صورتی که آزمایش قندخون ناشتای شما، عددی بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم ۱۲۶ یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است. در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن یک محلول نسبتا غلیظ قندی، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه گیری می شود. چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر ۲۰۰ یا بیشتر از آن باشد، ابتلای به آن را نشان می دهد.

تاریخچه دیابت

علم مدرن به ما این امکان را داده است که به طور مؤثر دیابت را تشخیص داده و مدیریت کنیم، اما این داستان از کجا شروع شد؟

این اختلال با نام‌ های مختلف از هزاران سال قبل توسط دانشمندان ثبت شده است و اولین مورد این بیماری توسط پزشک مصری هِسی ـ رَع (Hesy-Ra) در سال ۱۵۵۲ قبل از میلاد ثبت شده است. او مشاهده کرد که این بیماری باعث ضعف و بی‌حالی بیماران می‌شود و یکی از علائم آن تکرر ادرار است. امروزه می‌دانیم یکی از علائم اصلی دیابت، تکرر ادرار است.

مورد دیگر دیابت در سال ۶۰۰ قبل از میلاد در هند توسط یک پزشک هندو به نام ساشراتا (Sushrata) ثبت شده است. او نام این بیماری را بر اساس طعم شیرین ادرار، medumeha یا ادرار شیرین نامید. ساشراتا نمونه‌ها را با مورچه‌ها آزمایش می‌کرد و جذب مورچه‌ها به ادرار بیمار نشان‌دهنده ابتلای او به دیابت بود. او علاوه بر تشخیص این بیماری، ورزش و تغییر رژیم غذایی را نیز به عنوان نوعی درمان بررسی نمود.

اولین بار این بیماری با عنوان “دیابت” در سال ۱۵۰ میلادی توسط پزشک یونانی آراتئوس (Arateus) معرفی شد. او ماهیت تخریبی این بیماری را به صورت “ذوب شدن بدن و اندام‌ها و خروج آنها از ادرار” توضیح داد و اظهار داشت که این بیماری مزمن به سرعت منجر به مرگ می‌شود. آراتئوس این اختلال را از روی تکرر ادرار تشخیص می‌داد و برنامه درمانیش اقداماتی برای “تقویت معده” بود؛ مثلاً نوشیدن شراب بدون شکر (dry wine) را توصیه می‌کرد!

در قرن پنجم میلادی دیابت توسط پزشکان هندی به نوع ۱ و نوع ۲ تقسیم شد. در این زمان مشاهده شد که دیابت نوع ۲ بیشتر در افراد “چاق و ثروتمند” وجود دارد و ارتباطی میان اضافه وزن با دیابت نوع ۲ کشف شد.

در قرون وسطا برای تشخیص شرایط بالینی بیماری دیابت، پزشکان از بررسی ظاهری ادرار (اوروسکوپی) بر اساس رنگ، مزه و بوی ادرار استفاده می‌‌کردند. افرادی با عنوان “تست کننده ادرار” مأموریت مزه کردن ادرار را داشتند و اگر مزه ادرار شیرین بود، بیمار به عنوان دیابتی شناخته می‌شد. برای انعکاس طعم شیرین بیماری دیابت، نام این بیماری به “دیابت ملیتوس” تغییر یافت.

در سال‌های بعد، حدود قرن ۱۷ و ۱۸ پزشکان شروع به یافتن ارتباط بین تغییرات رژیم غذایی با مدیریت دیابت نمودند. پزشک فرانسوی آپولینه بوکارد (Apollinaite Bouchardet) مشاهده کرد علائم دیابت در بیمارانی که مقدار معینی غذا می‌خورند، بهبود می‌یابد. درنتیجه باعث شد او به عنوان بخشی از درمان برای هر شخص رژیم‌ غذایی اختصاصی در نظر بگیرد. با کشف ارتباط بین لوزالمعده (پانکراس) و دیابت توسط اسکار مینکوفسکی (Oskar Minkowski) و جوزف ون مرینگ (Joseph von Mering) در سال ۱۸۸۹، راهی برای دانشمندان فراهم شد تا روی عملکرد لوزالمعده در تنظیم قند خون تمرکز کنند. تا سال ۱۹۱۰ ارتباط مستقیمی بین دیابت نوع ۱ و نبود انسولین یافت نشد. ده سال بعد، اولین درمان با انسولین به طور موفقیت‌آمیز انجام شد.

از این زمان به بعد، تشخیص و درمان با سرعت پیش رفت. پزشکان جدید برای تشخیص دیابت نیازی به مزه کردن ادرار نداشتند و روش‌های آسانتر و مؤثرتری مانند نوارهای آزمایش ادرار و سنجش گلوکز اختراع شدند. این روش‌ها فقط یک داده واحد را ارائه می‌کردند و به منظور رقع این مسئله، آزمایش A1c با اندازه‌گیری و بررسی سطح قند خون طی چند ماه ایجاد شد که هنوز نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه تست HbA1c یکی از متداول‌ترین روش‌ها است، سایر روش‌های جدید آزمایش از جمله تست قند خون ناشتا، تست تحمل گلوکز خوراکی و آزمایش گلوکز مویرگی استفاده می‌شود.

امروزه بیماری دیابت به سرعت قابل تشخیص و درمان است و بیماران با کسب آگاهی و آموزش‌های مرتبط با کنترل دیابت، زندگی سالم و طولانی خواهند داشت.

انواع دیابت

» دیابت نوع یک: در این دسته از مبتلایان، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می شود، در نتیجه قند موجود نمی تواند وارد سلولها شده انرژی بدن را تامین نماید و همین مسئله افزایش شدید قند خون را سبب می شود.حدود ۵% تا ۱۰% کل دیابتی ها، مبتلایان نوع ۱ تشکیل می دهند.

» دیابت نوع دو: در این دسته از مبتلایان، بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری برروی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی گیرد.

» دیابت بارداری: حدود ۴% از کل بانوان در طول زمان بارداری موقتاً به این نوع دیابت مبتلا می شوند.

» دیابت پنهان: در این دسته از افراد میزان قند خون بالاتر از نرمال است ولی نه تا حدی که بتوان آن ها را در گروه مبتلایان دیابت نوع ۲ قرار داد.

دیابت در ایران

طبق آمار ارائه شده حدود ۵-۶ درصد افراد ۳ تا ۶۹ ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند. مطالعات نشان داده است که نصف افراد دیابتی بررسی شده در ایران قبل از انجام مطالعات از بیماری خود آگاهی نداشتند.
میزان شیوع انواع دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است. (۳/۱۶ درصد)
طبق مطالعات اخیر ۱۴ – ۲۳% ایرانیان بالغ بالای ۳۰ سال دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند. تقریباً ۲۵% موارد IGT در آینده دچار دیابت می شوند.
۶۰ – ۷۰ در صد افراد دیابتی دچار آسیب عصبی می شوند که ممکن است منجر به قطع پا در آنها گردد. در حدود ۱۵ % این افراد زخم پای ناشی از دیابت مشاهده شده است.
طبق بررسی های به عمل آمده ایران جزو کشورهایی است که به میزان زیاد در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دارد و بروز دیابت در ایران رو به افزایش است.
۱۰ کشوری که دارای بیشترین تعداد مبتلایان به دیابت هستند به ترتیب عبارت از : هند، چین،‌ایالات متحده امریکا، اندونزی، روسیه، ژاپن، امارات متحده عربی، پاکستان، برزیل و ایتالیا

تودی بیمه

بیمه تربت حیدریه

بازدیدها: 7